|
علی اکبری - شاهد پژوهش و تحقیق درس حرفه و فن دوره راهنمایی
| |||||||
|
لینک دوستان
|
موشَک پرتابه‌ای است که با نیروی واکنش ناشی از خروج گاز (معمولاً ناشی از سوختن سوخت) حرکت می‌کند. در موشک ماده اکسیدکننده نیز به همراه سوخت حمل می‌شود و سوختن سوخت در آن نیاز به اکسیژن هوا ندارد. از این دید موشک کاملا شبیه راکت است. تنها تفاوت اساسی موشک و راکت در امکان هدایت موشک پس از پرتاب است. در حقیقت موشک نوعی راکت هدایت شونده می‌باشد.
دو تن از دانشمندان در زمینه موشک
کنستانتین تسیولکوفسکی
کنستانتین ادواردوویچ تسیولکوفسکی (۱۹۳۵ ـ ۱۸۵۷) (به روسی: Константи́нЭдуа́рдович Циолко́вский) دانشمند و نویسنده روسی در زمینه موشک بود. وی پیشگام نظریه پروازهای فضایی بود.
وی نخستین شخصی بود که استفاده از سوخت مایع را برای موشکها پیشنهاد نمود. پیشنهاد او در سال ۱۹۲۶ توسط رابرت گدارد (۱۹۴۵ ـ ۱۸۸۲) که نخستین موشک با سوخت مایع را راهی فضا کرد، عملی شد. نقش دیگر تسیولکوفسکی در فضانوردی ارائه راه‌های محاسبه سرعت و سوخت لازم یک فضاپیما برای رد شدن از نیروی گرانش زمین بود. او همچنین مسأله موشکهای چندمرحله‌ای را مطرح نمود.
تسیولکوفسکی بیشتر زندگی خود را در خانه‌ای چوبی در اطراف کالوگا در ۲۰۰ کیلومتری جنوب باختری مسکو گذارند. او انسانی مردم‌گریز بود و رفتارش برای هم‌محلی‌ها عجیب می‌نمود.
کنستانتین تسیولکوفسکی در سال ۱۹۰۳ برای نخستین بار مقاله علمی استفاده از راکتها برای سفرهای فضایی را کامل نمود. تسیولکوفسکی مطالعات جدیدی را در سال ۱۹۲۰ یادداشت نمود. این مطالعات حاوی جزئیاتی درباره موشکهای چند مرحله‌ای بود.
تسیولکوفسکی همچنین محرک‌های مایع را به جای محرک‌های سفت و جامد پیشنهاد کرد، چون مواد محرک جامد خیلی ضعیف و برای کنترل مشکل بودند.
وی همچنین در رساله خود به نام «اکتشاف فضای کیهانی با ابزار واکنشی» در میان انبوهی از اندیشه‌های نو در مورد فضانوردی، از ماهواره نیز نام می‌برد که این از نخستین بارهایی بود که مفهوم ماهواره ذکر شده‌است.
رابرت گدارد رابرت هاچینگز گُدارد (زاده:۵ اکتبر ۱۸۸۵، درگذشته:۱۰ اوت ۱۹۴۵) استاد و دانشمند آمریکایی پیشگام موشک سوخت مایع کنترل شونده.
گدارد اولین موشک سوخت مایع را در تاریخ ۱۶ مارس ۱۹۲۶ پرتاب کرد. بین سالهای ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۵ با پرتاب موشکهای مختلف به سرعت ۵۵۰ مایل بر ساعت دست یافت. او در سال ۱۹۰۸ مدرک کارشناسی دریافت کرد و در پاییز همان سال دانشگاه کلارک ثبت‌نام کرد. در سال ۱۹۱۰ کارشناسی ارشد و در سال ۱۹۱۱ مدرک دکترای خود را از همان دانشگاه دریافت کرد. او در سال ۱۹۱۲ فرصت مطالعاتی از دانشگاه پرینستون را پذیرفت.
تمبر پست هوایی آمریکا با تصویر گدارداو ۲۱۴ اختراع به نام خود ثبت کرد، مرکز پرواز فضایی گدارد که در سال ۱۹۵۹ در مریلند تأسیس شد نیز به یاد او نامگذاری شده‌است. همچنین کتابخانه‌ای در دانشگاه کلارک به نام کتابخانه گدارد نامگذاری شد. یکی از دهانه‌های ماه نیز بنام دهانه گدارد نامگذاری شده‌است.
سیر تحولی رشد در موتور موشک در سال ۱۲۸۵ راکتها در « کولوگن » اروپا مورد استفاده قرار گرفتند و از آن تاریخ تا به حال به عنوان یک اسلحه مورد توجه می‌باشند. از میان جنگهای معروفی که در آنها از راکت به عنوان اسلحه استفاده شد، می‌توان جنگهای « سرنیگاپاتا » در هند و در سالهای ۱۷۲۲ و ۱۷۹۹ جنگهای « بولوگن »، در سال ۱۸۰۶ جنگ « دانزیگ » و جنگ « کپنهاگ » در ۱۸۰۷ و همچنین حمله انگلیس در « فورت مک هنری » را نام برد.
در طی جنگ جهانی دوم، چند کشور از جمله ایالات متحده آمریکا با موفقیت از مقرهای پرتاپ چند موشکه استفاده کردند. راکت‌هائی که در جنگ « استالینگراد » توسط شوروی بکار گرفته شدند، در طی جنگ دوم جهانی توسط آمریکا در اختیار شوروی قرار گرفته بودند. راکتهای سوخت مایع در ایالات متحده توسط پروفسور « رابرت راچ گادارد » ساخته شده و تکامل یافتند. گادارد چندین سال سعی کرد تا ایده‌های خود را به دولت آمریکا قبولاند و وسایل مورد نیاز خود را تهیه کرد. گادارد با همکاری « چارلز لیندبرگ » بالاخره توانستند تعدادی راکت سوخت مایع که با بنزین و اکسیژن مایع تغذیه می‌شدند را ساخته و با موفقیت به پرواز در آورند.
تقریباً در همین زمان چند دانشمند آلمانی به رهبری « هرمان اوبرت » بر روی موتورهای سوخت مایع کار می‌کردند. این گروه توسط « ورنهر ون براوف » که بعدها اسیر شده و به آمریکا منتقل شد، کمک می‌شدند. ون براون بعدها در آمریکا رهبری دانشمندان آمریکایی را که بر روی پروژه راکت سوخت مایع کار می‌کردند، بر عهده گرفت. در پایان جنگ جهانی دوم موشکهای وی _ ۲ که توسط براون در آلمان طراحی شده بود، به سمت انگلستان پرتاپ شده و قدرت و کفایت خود را به اثبان رساندند. امروزه انواع مختلف راکتها برای مقاصد گوناگون ساخته و بکار گرفته شده‌اند.
موتور راکت با سوخت مایع
یک موتور موشک که با سوخت مایع کار می‌کند، شامل تزریق کننده، اتاقک احتراق، گلوگاه و شیپور می‌باشد. بخش پشتی اتاقک انفجار یا احتراق که محل تزریق سوخت است را اینجکتور یا تزریق کننده می‌نامند. لایه داخلی اتاقک احتراق دارای جداری تو خالی است که گاز خنک کننده‌ای در آن جریان دارد. شیپور در قسمت عقب دارای شکلی همگرا بوده و ایجاد گلو می‌کند و در قسمت جلو شکلی واگرا داشته و تولید دهانه بزرگ خروجی را می‌نماید. در پشت شیپور اتاقک احتراق قرار دارد. معمول‌ترین طرح شیپور، شیپور دلاوال نام دارد. این نام از اسم دکتر « گوستاو پاتریک دلاواو » یک مهندس سوئدی بود، گرفته شده‌است. موتور راکت با سوخت جامد این نوع از موشک که در مقایسه با موشکهای سوخت مایع از ساختار ساده تری برخوردار است از قسمتهای گرین سوخت، محفظه احتراق، کلاهک، باله‌ها، و نازل که همان موتور موشک است تشکیل شده سوخت جامد بر اثر سوختن تبدیل به گاز شده و در نازل لاوال ابتدا سرعت ان در گلوگاه نازل به سرعت صوت رسیده سپس در قسمت واگرای بعدی سرعت ان از سرعت صوت بیشتر شده و بر اساس قانون پایستگی تکانه گاز خروجی باعث پیشرانی موشک می‌شود از موشکهای سوخت جامد بیشتر در موشکهای کوتاه برد یا در موشکهای کمکی ماهواره‌ها که از موشک اصلی جدا می‌شود استفاده می‌شود
پمپ مواد سوختی معمولاً پمپ مواد سوختی در هر موتور موشک شامل یک توربین گازی است که دو پمپ سانتریفوژی (گریز از مرکز) که بر روی شافت (محور) همان توربین سوار است را می‌گرداند. جنس توربین گازی و لوله سفید آن از آلیاژ نیکل است که در مقابل حرارت زیاد مقاوم می‌باشد. بدنه پمپ مواد سوختی و پروانه‌های آنها از آلیاژ آلومینیوم ساخته می‌شود تا از وزن آنها کاسته شود. ژنراتور گاز توربو پمپ شبیه به اتاقک احتراق موتور راکت است. سوخت ژنراتور گاز معمولاً از منبع اصلی سوخت موشک تامین می‌شود. سیستم اشتعال در موتورهای سوخت مایع موشک سیستم اشتعال در راکتهای سوخت مایع می‌تواند یک سیستم جرقه زنی الکتریکی یا یک سیستم هیپرگولیک باشد. در سیستم الکتریکی، سوخت و اکسید کننده به صورت پودر به اتاقک احتراق تزریق شده و پس از مخلوط شدن توسط جرقه‌های الکتریکی مشتعل می‌شوند.
تزریقگرها تزریقگرها (اینجکتورها) در شکلهای مختلف طراحی شده و ساخته می‌شوند. در همه اینجکتورها سوخت و اکسید کننده به هنگام خروج به خوبی و بطور کامل با هم مخلوط می‌شوند. در بعضی از اینجکتورها سوخت و اکسید کننده پس از ورود به اتاقک با هم مخلوط می‌شوند. در این روش ذرات کوچک‌تر که همان گازهای حاصل از احتراق باشند، تولید می‌شوند. در روش دیگر، سوخت و مایع اکسید کننده بر روی صفحاتی که در مقابل اینجکتور تعبیه شده‌اند، پاشیده می‌شوند. در این عمل سوخت و ماده اکسید کننده با هم مخلوط شده و مشتعل می‌شوند. مواد سوختی مایع
مواد سوختی به مجموعه سوخت و ماده اکسید کننده اطلاق می‌شود. برای موتورهای موشک سوخت مایع انواع بسیاری سوخت و اکسید کننده وجود دارد، اما باید توجه داشت که خصوصیات این مواد با هم متفاوتند. از مواد اکسید کننده می‌توان اکسیژن مایع، فلورین، پراکسید هیدروژن، اسید نیتریک سفید دود کننده و کلرین را نام برد. بعضی از ترکیبات سوختی بسیار آتش‌زا هستند. برای مثال اکسید کننده فلورین در ترکیب با آمونیاک ترکیب بسیار قابل احتراقی را تولید می‌کند. کار با مواد سوختی مایع
تکنسین یا تعمیرکار موشک که مسئول مواد سوختی راکت است، باید بطور کامل با تکنیکهای این موضوع آشنا باشد. وی ابتدا باید با طبیعت این مواد آشنا بوده و ترکیبات و خصوصیات هر کدام را بداند. برای مثال اکسیژن مایع همیشه در دمای کم نگهداری می‌شود و در صورت تماس با ترکیبات آلی و بافتهای زنده بلافاصله آنها را منجمد می‌کند و به همین دلیل هرگز نباید اکسژن مایع با پوست تماس پیدا کند، زیرا در اثر تبخیر شدید و گرفتن مقدار زیادی از دمای پوست باعث صدمه زدن به آن می‌شود. اجزای موشک با سوخت مایع موشک های با سوخت مایع دارای قسمتهای عمده ای به شرح زیر می باشند:
مخازن، سیستم سوخت رسانی، اتاقک احتراق، ساز و کار خنک کننده، اگزوز یا نازل
مخازن به محفظه هایی گفته می شود که سوخت و اکسید کننده در آنها نگهداری می شوند. محفظه های مذکور باید نسبت به واکنش و خوردگی در مقابل مایع محتوی خود مقاومت داشته و بتوانند فشارهای ناشی از انتقال سوخت در سیستمهای سوخت رسانی تحت فشار را تحمل کنند.
سیستم سوخت رسانیبه مجموعه ای از لوله های و پمپها و سوخت فشانها اطلاق می شود که کار انتقال سوخت را از محفظه های نگهداری سوخت به اتاقک احتراق بر عهده دارند. برای انتقال سوخت از مخازن از دو روش پمپاژ یاانتقال تحت فشار استفاده می شود. در روش اول یک پمپ کار انتقال پیشران را بر عهده دارد، در حالی که در روش دوم فشار یک گاز مانند هلیوم یا نیتروژن باعث حرکت پیشران ها از مخازن به اتاقک احتراق می شود.
اتاقک احتراق محفظه ای از جنس آلیاژ فولاد بسیار محکم است که عمل ترکیب پیشرانها و احتراق در آن صورت می گیرد.
سیستم خنک کننده به مجموعه تمهیداتی اطلاق می شود که جهت جلوگیری از ذوب یا خراب شدن اتاقک احتراق و اگزوز به علت گرمای زیاد ناشی از احتراق به کار گرفته می شود. در برخی از ساز و کارهای خنک کننده لوله‌های حاوی پیشران قبل از ورود به اتاقک احتراق از کنار محلهای مورد نیاز عبور داده می شوند. استفاده از مواد مقاوم نسبت به گرما مانند سرامیک نیز یکی دیگر از روشهای خنک سازی است.
اگزوز یا نازل مجرایی است که وظیفه انتقال گازهای گرم حاصل از احتراق را به خارج بر عهده دارد. در طراحی نازل عوامل مختلفی نظیر سرعت گازها، جنس نازل و عوامل دیگر باید لحاظ شوند. نازلها به دو دسته واگرا و همگرا تقسیم می شوند. نازلهای واگرا دهانه خروجی گشادتر از دهانه ورودی است، در حالی که در نازلهای همگرا دهانه خروجی تنگتر است.
موشک سوخت جامد
موشک با سوخت جامد موشکی است که نیروی محرکه آن از خروج گازهای داغ ناشی از سوختن یک ماده جامد تأمین می شود. ساختمان موشک های با سوخت جامد ساده و نگهداری آنها آسان بوده و از این رو کاربردهای گسترده ای در عرصه های نظامی و غیر نظامی دارند. ساختمان موشک با سوخت جامد
این نوع موشکها در اساس متشکل از یک بدنه معمولا استوانه ای شکل هستند که از یک ماده جامد آتشگیر پر شده اند. در واقع این نوع موشک ها فاقد موتور مجزا بوده و کل بدنه نقش موتور یا اتاقک احتراق موشک را بازی می کند.در هنگام شلیک یک آتشزنه سوخت درون موشک را مشتعل می کند. در ادامه خروج گازهای داغ از اگزوز موشک باعث حرکت آن به سمت جلو می شود. انواع سوخت سوخت به کار رفته در این موشکها طیف گسترده ای را شامل می شود که از باروت در موشکهای قدیمی تا خرجهای دوپایه در موشکهای جدیدتر را در بر می گیرد. نحوه قرار گیری خرجها در بدنه متنوع است و ممکن است وسط خرج به شکل یک سوراخ مدور، ستاره یا اشکال دیگری باشد که هر کدام از این اشکال تراست متفاوتی را ایجاد می کنند. مزایا و معایب
از مزایای این موشکها می توان یه سادگی ساختمان و کارکرد و نگهداری آسان آنها اشاره کرد. در مقابل امکان کنترل جریان سوخت در این موشکها وجود ندارد، بدین معنی که بر خلاف موشک با سوخت مایع هنگامی که عمل احتراق در موشک آغاز شود نمی توان آن را کند یا متوقف ساخت. کاربردها
بیشتر موشکهای نظامی را موشکهای با سوخت جامد تشکیل می دهند. در عرصه غیر نظامی یکی از پرکاربردترین موارد مصرف این موشکها استفاده از آنها به عنوان راکتهای کمکی برای حمل شاتلها به فضا است. همچنین راکتها و فشفشه هایی که در آتشبازی به کار می روند نیز از سوخت جامد بهره می گیرند. موشک برش خورده
کاربرد موتورهای راکت موتورهای راکت در موشکهای نظامی مانند موشکهای هوا به هوا (ای ای ام)، زمین به هوا (اس ای ام)، هوا به زمین (ای اس ام)، زمین به زمین (اس اس ام) و غیره استفاده می‌شود. موتورهای راکت که در موشکهای رزمی بکار می‌رود هم از نوع سوخت مایع و هم از نوع سوخت جامد می‌باشد. قدرت این موتورها بین چند صد تا چند میلیون پوند متغیر است. موتور موشک ( نازل) در همهٔ موشکها اعم از سوخت مایع و جامد از نازل لاوال استفاده می‌شود این نازل از سه قسمت همگرا، دهانه، واگرا ساخته شده گازهای حاصل از سوختن سوخت با فشار بالا و دمای بالا وارد قسمت همگرا می‌شود سرعت گاز زیاد می‌شود تا جایی که در دهانه موشک سرعت ان به سرعت صوت می‌رسددر قسمت و وارد قسمت واگرا می‌شود در این قسمت به دلیل خاصیت خاص گازها در سرعت‌های بالاتر از سرعت صوت حالت تغیر سرعت بر اثر تغیر سطح مقطع برعکس شده و سرعت به جای کم شدن زیاد می‌شود بدین ترتیب سرعت گازهای خروجی به بالاتر از سرعت صوت می‌رسد. موشک بالیستیک موشک بالیستیک نوعی موشک است که پس از پرتاب و به‌پایان رسیدن سوخت آن، هدایت‌پذیر نیست و فقط بر پایه قوانین پرتابه‌ها یا بالیستیک به سوی هدف می‌رود. موشکهای بالیستیک معمولا ارتفاع بسیار بالایی می‌گیرند و برخی از آنها موسوم به موشک بالیستیک قاره‌پیما حتی از جو زمین نیز خارج می‌شوند. موشک وی-۲ که در دوران آلمان نازی ساخته شد و نخستین پرتاب موفقیت‌آمیز آزمایشی آن در ۱۹۴۲ انجام شد، نخستین موشک بالیستیک است. ویژگی های سیستم موشک بالستیک موشک بالستیک، بدون سرنشین و دارای سکوی پرتاب کنندهٔ هدایت شونده با یک یا چند مرحلهٔ پرتاب است که معمولاً نیروی رانش را برای بخش کوچکی از مسیر پرواز فراهم می کند. در بیشتر مسیر پرواز، کلاهک های موشک از خط سیر آزاد پرواز بالستیکی عبور می کند که برای موشک های دوربردتر، قسمتی یا تمام آن، بر فارز جو قرار دارد. مدت زمان پرواز به سوی هدف، از چند دقیقه برای سیستم های تاکتیکی کوتاه برد، تا حدود سی دقیقه برای موشک های بالستیک بین قاره ای در نوسان است. موشک بالستیک، شامل سیستم های هدایت ثابتی است که شتاب و جهت یابی موشک را ثبت می کند. پیش از پرتاب، مختصات نقطه هدف و پرتاب، وارد کامپیوتر موشک می شود. سیستم هدایت و کنترل، با استفاده از اطلاعات جهت یابی، به گونه ای موشک را هدایت می کند که در پایان کار، کلاهک، بردار سرعت مناسب را برای رسیدن به هدف داشته باشد. برخلاف هواپیما، موشک بالستیک سیستمی تک پرتابی است که وقتی پرتاب شد، برای بار دیگر قابل برگشت و استفاده مجدد نیست. پیش از عملیات طوفان صحرا، هیچ یک از دولت های در حال توسعه، موشک های ضدتاکتیکی (ATM) را مستقر نکرده بودند و این موضوع عموماً درک شده بود که موشک های بالستیک برای رسیدن به اهدافشان، غیرقابل جلوگیری هستند. به استثنای موشک های سی اس اس ۲ چینی فروخته شده به عربستان صعودی، که نیمه محرک است، سیستم های موشک بالستیک منطقه ای مورد بحث، کاملاً متحرک بوده و معمولاً از یک پایگاه یا جایگاه عملیاتی اصلی به کار گرفته می شوند. جایگاه موشک متحرک کاراژهای موشک امکانات تعمیر و نگهداری و آموزش و امکانات کنترل کلاهک را در خود جای داده است. موشک ها بر روی وسائل نقلیه (یعنی پرتاب کننده های متحرک) حمل می شوند که کنترل محیطی و قدرت سیتسم پیش از پرتاب را فراهم می آورد. وسایل نقلیه دیگر، نظیر آنهایی که برای فرماندهی و کنترل و امنتیت به کار می روند، معمولاً پرتاب کنندهٔ متحرک را همراهی می کنند. اگرچه هر سیستم متحرک، ذاتاً پیچیده تر از سیستمی است که پایه ثابت دارد، تحرک پذیری می تواند قابلیت دوام زیادتر را در وضعیت حمله، تضمین کند؛ چراکه پرتاب کننده های متحرک، از جایگاه های خود دور می شوند و مکان پرتاب کننده های پراکنده شده، به سادگی یافته نمی شود. پایگاه موشک بالستیک، شامل نیرو و امکانات ذخیره سازی و کنترل موشک، تعمیر و نگهداری، آزمایش های پرواز، آموزش خدمه و کنترل و استقرار کلاهک می شود و نیازمند فعالیت فوق العاده پیچیده و پرهزینه و مستلزم نیروهای بسیار ماهر و آموزش فنی نیست. این موضوع، کاملاً برخلاف شالودهٔ استقراری موردنیاز برای نگهداری و به کارگیری سیستم های هواپیمای پیشرفته است.
سامانه کروز سامانه کروز (به انگلیسی: Cruise missile) نوعی هواگرد بی‌سرنشین هدایت شونده است که مسیر آن تا رسیدن به هدف قابل تغییر و هدایت است. در اغلب سامانه‌های کروز از نوعی موتور جت استفاده می‌شود و به همین دلیل معمولا از اصطلاح «موشک» برای آن استفاده نمی‌شود. موشکهای کروز می‌توانند تا ۴۵۰ کیلوگرم مواد منفجره حمل کنند.
هدایت سامانه‌های کروز امروزی توسط رایانه‌ای که در آنها قراردارد انجام می‌شود. در این رایانه‌ها مدلی از زمین و پستی و بلندی‌های آن تا هدف وجود دارد و موشک کروز با استفاده از سامانهٔ موقعیت‌یاب ماهواره‌ای (مانند جی‌پی‌اس) و با حرکت در نزدیکی زمین و تغییر مکرر ارتفاع و مسیر خود به هدف می‌رسد. موشک تاماهاوک از پیشرفته‌ترین نوع کروز می‌باشد. سامانه موقعیت‌یاب این موشک برخلاف اکثر موشکهای کروز جی‌پی‌اس نیست، بلکه از نوعی سامانهٔ موقعیت‌یاب مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کند.
ردیابی و انهدام موشکهای کروز با کلاهک اتمی به دلیل پرواز نزدیک به زمین برای سیستمهای ردیاب و رادار مشکل است و به این دلیل جزو سلاح‌های هسته‌ای استراتژیک محسوب می‌شوند.
موشک کروز برای مخفی ماندن از دید سیستمهای راداری دارای دوخصوصیت است.
1- سطح مقطع راداری کمی دارد که ردیابی آن را برای سیستمهای ضدموشکی راداری مشکل می‌کند.
2- به خاطر استفاده از موتور توربوفن، حرارت کمی تابش می‌کند و در نتیجه امکان قفل حرارتی روی آن نیز کم است.
موشکهای کروز بسته به شیوهٔ پرتاب به سه دسته تقسیم می‌شوند:
سامانه‌هایی که از زیردریایی پرتاب می‌شوند دریاپایه و موشک‌هایی که از ناوها پرتاب می‌شوند ناوپرتاب نامیده می‌شوند.
موشکها از نظر سوخت به دو دسته موشک با سوخت مایع و موشک با سوخت جامد بخش می‌شوند. انواع موشک
موشکها بطور کلی به چهار دسته هوا به هوا، هوا به زمین، زمین به هوا و زمین به زمین تقسیم بندی می‌شوند. هریک از گروهها نیز براساس برد، نوع سوخت، نوع کلاهک و نوع سیستم هدایت به زیرگروههایی تقسیم می‌شوند. لیست زیر معروفترین انواع موشکها را نشان می‌دهد.
موشک بالیستیک میان برد آگنی-۲ در مراسم روز جمهوری هند در دهلی نو
موشکها را همچنین می‌توان بر اساس نوع سطح پرتاب به دریاپایه، زمین‌پایه و هواپایه تقسیم کرد. در اینجا به چند نوع از موشک ها اشاره می شود
موشک بالستیک قاره‌پیما میان قاره‌ای(آی سی بی ام)
موشک های بالستیک میان قاره‌ای با استفاده از سیستم های هدایت پیشرفته بسیار دقیق عمل می‌کنند به نحوی که می‌توانند اهداف کوچکی مثل پایگاه‌های موشکی را نابود کند. موشک زمین‌به‌هوا (سام) موشک زمین‌به‌هوا یا موشک سام یا موشک جی‌تی‌ای‌ام موشکی است که از زمین برای نابود کردن هواپیما شلیک می‌شود و جزئی از سامانه ضد هواپیمای جنگی است. موشکهای سام مستقر در زمین می‌توانند از پرتابگرهای ثابت یا متحرک که چرخ‌دار هستند یا روی وسیله نقلیه قرار می‌گیرند شلیک شوند. سام‌های بزرگتر باید روی پرتابگرهای ثابت قرار گیرند اما می‌توانند به دلخواه روی پرتابگرهای متحرک نیز قرار گیرند یا یدک‌کشی شوند. کوچک‌ترین موشک های سام می‌توانند توسط یک نفر حمل و شلیک شوند. اینگونه سام‌ها سامانه‌های ضد هوایی دستی (MANPADS) نام دارند. موشک هوابه‌زمین موشک هوابه‌سطح یا موشک هوابه‌زمین (AGM: Air to Ground Missile or AGM or ASM or ATGM)، موشکی است که برای شلیک از روی هواگردها (بمب‌افکن‌ها، هواگردهای آفندی، جنگنده‌ها و…) در حمله به اهداف سطح (چه روی زمین و چه روی دریا و یا هردو) و سلاح‌های تاکتیکی و نابود کردن نیروها هدف‌های زمینی مانند انبار اسلحه و مخازن کشتی‌ها و فرودگاه‌ها بکار می‌رود. مشکلات پرتابی این موشکها مانند موشک هوابه‌هوا است و برد آنان از چند تا چند صد کیلومتر متفاوت است. در گونه برد کوتاه این موشکها بسبب سبکی، نگهدارنده ثابت و در گونه برد بلند، نگهدارنده جداشونده در آنان بکار می‌رود. خلبان هواپیمای آ-۱۰ ثاندربولت در حال چک کردن موشک ای جی ام-۶۵ ماوریک در مرحله بعد وضعیت‌های بدست آمده متعادل می‌شوند و کم‌کم برای رسیدن به سرعت مورد نظر تقویت می‌گردند. اگر برد قابل توجهی مورد نظر باشد، چند مرحله‌ای کردن موشک سودمند است (مانند کاری که در قدر ۱۱۰ انجام شد). در نصب بر روی هواپیما برای تنزل‌نکردن ویژگی‌های عملکرد هواپیماهای حامل، دقت زیادی می‌خواهد. مانورپذیری موشکهای هوابه‌سطح بسبب سرعت پایین آنان خیلی کمتر از موشکهای هوابه‌هوا است و نیز چون این موشکها را علیه هدف‌های زمینی بکار می‌گیرند، به توانایی مانوری کمتری نیاز دارند.
این موشکها مانند بمب‌های هدایت‌شونده و بدون موتور هستند؛ اما بسبب داشتن سامانه نیروی محرکه در آنان، موشک نام دارند. موتور راکت و موتور جت، دو سامانهٔ نیروی محرکه‌اند که بیشتر در موشکهای هوابه‌سطح بکار می‌روند. همچنین برخی از موشکهای ساخت شوروی سابق از موتور رام جت را بکار می‌گیرند که به آنان سرعت و برد بالایی می‌دهد.
موشک کروز آلمانی Taurus KEPD ۳۵۰ معمولا هدایت موشک هوابه‌سطح با هدایت لیزری، هدایت مادون قرمز، هدایت نوری، هدایت راداری و علامت‌های جی‌پی‌اس انجام میگیرد که بستگی به نوع هدفشان دارد؛ برای نمونه کشتی‌ها را با رادار تشخیص می‌دهند. موشک هوابه‌سطح و موشک سطح‌به‌سطح تفاوت‌های کوچکی دارند. برای نمونه گونه هواپرتاب موشک تاماهاوک وجود داشت گرچه هم‌اکنون موشک AGM-۸۶ جایگزین آن شده‌است. موشکهای دیگر در نقش موشک ضد کشتی پنگوئن و موشک ضد کشتی AGM-۸۴ Harpoon استفاده می‌گردند. بیشتر موشکهای هوابه‌سطح هم توانایی حمله به کشتی‌ها و هم توانایی حمله به اهداف زمینی را دارند گرچه برخی موشکها بروزرسانی شده و می‌توانند هر دوی آنان را بصورت عالی اجرا کنند؛ برای نمونه موشک Standoff نسخهٔ آفند زمینی موشک AGM-۸۴ Harpoon است.
موشک بریتانیایی ضد تانک Brimstone با ویژگی شلیک کن و فراموش کن مهمترین مزیت این موشک نسبت به انواع دیگر، دردسترس بودن آن برای بکارگیری در هواگردها و برای حمله به اهداف زمینی از مسافتی که آنها فراهم نمایند، است. این ویژگی به هواگردها آنان اجازه می‌دهد که بتوانند در اوضاع سخت پدافندی از فاصله دور موشک خود را به سمت هدف پرتاب کنند. موشک بریتانیایی ضد تانک Brimstone با ویژگی شلیک کن و فراموش کن بیشتر موشکهای هوابه‌سطح با ویژگی شلیک کن و فراموش کن هستند و از رده پرمزیت‌ترین موشکهای موازنه مسافت هستند و این به سکوی پرتاب موشک اجازه می‌دهد که هدفش را پس از شلیک موشک عوض کند. برخی از این موشکها به اندازه‌ای بلند برد هستند که می‌توان آنان را از روی سطح افقی پرتاب نمود. این موشکها (که یا موشک کروز هستند و یا موشک ضد کشتی) باید توانایی پیدا کردن هدف را بصورت مستقل داشته‌باشند. زیرمجموعه‌های موشکهای هوابه‌سطح بصورت زیر تعریف شده‌است:
موشک هواپرتاب ضد تانک هدایت شونده (که بیشتر توسط هلیکوپترها بکار می‌رود)
موشک هواپرتاب کروز موشک هواپرتاب ضد کشتی موشکهای ضد تشعشع قاعدتا، هواگردی که بتواند ارتفاع بالایی بگیرد و با سرعت پرواز کند افزون بر آسیب به هدف، از موشکهای پدافندی دشمن هم در امان است. برای موشکهای دوربرد نوع هواگرد چندان تاثیری ندارد؛ زیرا آنان می‌توانند از فاصله دور هدف را مورد اصابت قرار دهند؛ اما در موشکهای کوتاه‌برد هواگرد مجبور است از فاصله کم و ارتفاع زیاد موشک خود را پرتاب کند
گونه های مختلف پیشران های موشکی (از دیدگاه کاربردی):
1-پیشران های اصلی یا Primary Engine که برای ایجاد نیروی پیشرانش کاربرد دارند.
2-پیشران های کنترلی یا Control Engine که برای ایجاد نیرو ها و گشتاور های کنترلی مورد استفاده قرار می گیرند.
3-پیشران های ترمز کننده یا Braking Engine که برای کاهش سرعت موشک یا فضا پیما به منظور فرود یا تغییر مدار و مواردی از این قبیل مورد استفاده قرار می گیرد.این پیشران ها در خلاف جهت پیشران اصلی بوده و نیروی پسرانش تولید می کنند.
4-پیشرانش های تنظیم جهت Altitude Or Orientation Engine که برای تنظیم جهت ماهواره ها و سایر فضا پیماها استفاده شده که این نوع پیشرانش ها صرفاً برای تنظیم جهت و نه برای حرکت و تولید پیشرانش به کار گرفته می شوند.
انواع پیشران های اصلی:
1-پیشران مایع (بیشتر در موشک های بالستیک و فضاپیماها)
2-پیشران جامد
, ] [ 18:50 ] [ ]
|
درباره وبلاگ  سلام این یک وبلاگ علمی ،پژوهشی مخصوص دبیران و دانش آموزان می باشد .بسیار خوشحال می شوم تا مطالب ارزنده شما را با نام و مشخصات خودتان در این وبلاگ ثبت کنم . منتظر شما هستم . | |||||
| [ طراحی : ایران اسکین ] [ Weblog Themes By : iran skin ] | |||||||
تبادل
لینک هوشمند